Is close reading een methode?

Close reading als effectieve leesaanpak

Close reading is een goede aanpak om beter te worden in begrijpend lezen. Hierbij ligt de nadruk op het woordje ‘aanpak’. Close reading is namelijk geen methode. De aanpak kan wel een onderdeel zijn van een methodiek waarmee je van je leerlingen betere lezers gaat maken. Close reading-sessies zijn idealiter opgebouwd volgens het GRRIM-model (Gradual Release of Responsibility Instruction Model), een in het onderwijs veel gebruikt model bij instructielessen. Dit model wordt veel ingezet bij onder andere taal en rekenen. Daarnaast is het bij uitstek geschikt voor begrijpend lezen. Onderdeel van GRRIM is het modelen van een vaardigheid.

Hieronder wordt eerst uitgelegd wat GRRIM is en vervolgens hoe het modelen van teksten daarin past. Daarna ontdek je hoe je met de combinatie van GRRIM, close reading en modelen een volwaardige en effectieve begrijpend lezen-les kunt opzetten. 

Het GRRIM-model

Wanneer je instructie geeft volgens het GRRIM-model verschuif je in vier fases de verantwoordelijkheid voor het leerdoel geleidelijk aan van de leerkracht naar de leerling. Het is ook wel bekend als het 'Ik doe het, Wij doen het, Jullie doen het, Jij doet het'-model. 

GRIMM-model

Het modelen van een tekst bij begrijpend lezen

Modelen is een instructievorm die bij uitstek geschikt is als je leerlingen iets lastigs aan moet leren. Het is een van de meest effectieve manieren om leerlingen verder te helpen in hun leerproces en dat maakt modelen de belangrijkste instructiestrategie van de begrijpend lezen-les. De leerkracht doet expliciet voor aan de leerlingen hoe ze iets moeten doen. Daarbij denkt de leerkracht hardop en neemt de leerlingen mee in het denkproces. Dit gebeurt in de ik-fase bij het GRRIM-model. 

Bij het modelen van een tekst lees je een deel van de tekst zodanig voor aan je leerlingen dat je leesstrategieën demonstreert en je denkprocessen deelt tijdens het lezen. Als leerkracht help je daarmee bij het zelf lezen van een tekst, hoe deze aan te pakken en hoe erover na te denken om de tekst goed te kunnen begrijpen. Bedenk van tevoren goed welk leerdoel je wilt bereiken. Daar ga je namelijk op modelen. Je bent een gids voor leerlingen, waarbij je hardop denkt, vragen stelt, voorspellingen doet en verbanden legt terwijl je een tekst leest. Wat je precies doet, is afhankelijk van het leerdoel. Door te modelen kunnen leerlingen zien en horen hoe ze moeten lezen om betekenis uit de tekst te halen. 

Het uiteindelijke doel van modelen bij begrijpend lezen is om leerlingen te helpen onafhankelijke lezers te worden die zelf de leesstrategieën kunnen toepassen bij het lezen van verschillende teksten. 

Let op: Stel tijdens deze stap alleen vragen aan jezelf en niet aan je leerlingen! Het moet duidelijk zijn voor je leerlingen dat dit jouw denkproces is. Vragen stellen aan de klas is dan verwarrend.

Voorbeeld van het modelen tijdens begrijpend lezen:

Groep 5 gaat een tekst lezen over de watersnoodramp. De tekst is een verhaal uit het boek 'Alleen meer zee'. Het leerdoel is dat ze aan het einde kunnen vertellen wat Riet, de hoofdpersoon uit het verhaal, meemaakt in het begin, midden en eind van het verhaal. De leerkracht let daar extra op tijdens het modelen:

‘Naar het dak!’ roept papa. Hij gooit het kleine dakraam open. Met ‘hij’ bedoelt de schrijver ‘papa’. Ik zet een pijl van hij naar papa. Riet moet dus het dak op, dat is iets belangrijks wat gebeurd in het begin van dit verhaal. Daarom onderstreep ik dat zinnetje. Dat papa het dakraam open maakt om op het dak te klimmen, is juist een detail. Dat ga ik niet markeren.'

Een handig stappenplan voor het modelen van een tekst vind je hier!

 

Verder lezen over de toepassing van close reading:

👉 Wat is close reading?
👉 Hoe verwerk je close reading in jouw begrijpend lezen-les?
👉 Waarom is close reading een goede aanpak voor begrijpend lezen?

 

Meer lezen over close reading en begrijpend lezen in de klas?

Bij close reading moet je er zelf ook actief bezig mee zijn
Juf Daphne legt tijdens begrijpend lezen met close reading uit hoe de leerlingen een mindmap moeten maken

Bij close reading moet je er zelf ook actief bezig mee zijn

07 februari 2024 6 min read
Pfff, weer begrijpend lezen, dacht ik zelf al voor de les.

Pfff, weer begrijpend lezen, dacht ik zelf al voor de les.

05 juli 2023 4 min read
Begrijpend lezen: “Wij geloven in willen lezen in plaats van moeten lezen”
Begrijpend lezen met Faqta in de praktijk

Begrijpend lezen: “Wij geloven in willen lezen in plaats van moeten lezen”

09 januari 2023 4 min read

Ontdek het volledige Faqta aanbod van begrijpend lezen!

Ben jij nieuwsgierig geworden naar close reading? Faqta Lezen is een begrijpend lezen methode waarbij close reading centraal staat. Meld je aan voor de proefperiode, krijg toegang tot het leerplatform en ontdek alle mogelijkheden voor jouw les.

Aanmelden voor proefperiode