InloggenGratis toegang

Thematisch werken in de praktijk

Wat is thematisch werken precies?

Bij thematisch werken laat je meerdere vakken aansluiten op één centraal thema. De mate waarin je dat doet, hangt deels af van de mogelijkheden die je hebt. Soms is het heel eenvoudig om vanuit verschillende vakken naar een onderwerp te kijken; in andere gevallen moet je wat meer moeite doen en voelt het misschien wat geforceerd. Neem het thema ‘Duurzaamheid’. Dat heeft betrekking op natuur & techniek, maar ook met vakken als aardrijkskunde (waar vind je olie en steenkool?), taal (schrijf een opstel over wat zou je doen om duurzamer te leven als alles wat je bedenkt zou kunnen) en geschiedenis (wat is de invloed van de industriële revolutie?) kun je daarop aansluiten. Hierbij ontdekken je leerlingen dat de verschillende schoolvakken met elkaar verbonden zijn. Door zaken concreet te maken, vinden ze wat ze leren al snel een stuk relevanter. Een rekensom is voor leerlingen een stuk minder abstract als het betrekking heeft op iets wat ze daarvoor hebben gelezen bij aardrijkskunde.

Thematisch werken is de meest toegankelijke aanpak wanneer je wilt beginnen met meer betekenisvol onderwijs. Voor de volledigheid bespreken we hier kort ook een aantal andere vormen van thematisch onderwijs die geschikt zijn voor het basisonderwijs.

 

Andere vormen van thematisch onderwijs

Thematisch onderwijs kan op diverse manieren worden vormgegeven. Daarbij kun je naast thematisch werken denken aan bijvoorbeeld project-gebaseerd onderwijs, thematiseren of volledig geïntegreerd onderwijs. Hoe je dit in jouw klas wil inrichten en in hoeverre je de verschillende vakken wilt integreren, is afhankelijk van verschillende factoren. Welke lesmethodes zijn er voorhanden? Waar liggen de mogelijkheden om die op elkaar aan te laten sluiten? Je hebt rekening te houden met de visie van de school en welke richting je collega’s op willen. En, niet onbelangrijk, hoeveel tijd heb je ervoor? Een thema in elkaar zetten is niet iets wat je even doet tijdens dat kwartiertje dat je leerlingen zelfstandig aan het werk zijn.

Project-gebaseerd onderwijs

Bij deze vorm van thematisch onderwijs gaan leerlingen gedurende een langere periode aan de slag met een project waarbij ze naar een eindproduct toewerken. Minimaal enkele weken, maar langer kan ook. De leerlingen zullen kennis vanuit verschillende vakken nodig hebben om het project te voltooien. Daarbij kunnen ze niet zonder vaardigheden als samenwerken en kritisch denken. De leerlingen zullen veel onderzoekend leren en als leerkracht zul je voornamelijk coachend lesgeven. Het thema kan door de leerkracht alleen of samen met de leerlingen bedacht worden. Als eindproduct van een project kunnen de leerlingen bijvoorbeeld een presentatie, (individueel) werkstuk of muurkrant opleveren. 

Thematiseren 

Deze vorm van thematisch onderwijs gaat verder dan het koppelen van verschillende schoolvakken aan een gemeenschappelijk onderwerp. Bij thematiseren komt het echt vanuit de leerlingen: waar interesseren ze zich voor, waar raken ze door geboeid, wat willen ze leren en hoe willen ze dat doen. Zij bedenken het thema en vullen het samen met de leerkracht in. Doordat ze vanaf het begin direct betrokken worden bij het onderwerp, kan dit leiden tot een nog grotere motivatie en uiteindelijk een dieper begrip. Thematiseren is een proces waarbij spel de leidende activiteit is. Daardoor is het uitermate geschikt voor de jongere leerlingen, van drie tot zeven jaar. 

Kleuters-16-1

Juf Monique is leerkracht in groep 1/2 op OBS Waterland. De invulling van de thema’s laten ze daar zoveel mogelijk uit de leerlingen komen. Maar dat de kleuters zelf de uitwerking van een thema bedenken, wil niet zeggen dat er zomaar wat gedaan wordt. “We starten met een opening waarbij we de kinderen laten verbazen”, legt Monique uit. Dat er soms niets terecht komt van wat ze heeft bedacht, neemt ze voor lief: “Soms kiezen de kinderen een heel andere richting dan je in gedachten had. Maar dat is wel hetgeen waar wij hier op deze school voor staan.”

Lees meer over de invulling van juf Monique

Geïntegreerd onderwijs 

In deze aanpak worden vakken zoals rekenen, taal, lezen, schrijven, zaakvakken maar ook burgerschap en digitale geletterdheid op zo’n manier geïntegreerd dat ze met elkaar verbonden zijn rond een bepaald thema of onderwerp. De vakken worden niet afzonderlijk onderwezen, maar in plaats daarvan wordt de informatie gepresenteerd in een context die relevant is voor het thema. Deze manier lesgeven kom je op beperkte schaal tegen bij bijvoorbeeld geïntegreerde wereldoriëntatie-methodes waarbij binnen één lesuur zowel aardrijkskunde, geschiedenis als natuur en techniek voorbij kunnen komen. Voor volledig geïntegreerd onderwijs wordt echter meer gevraagd van de leerkracht. Op ieder vakgebied zou die expert moeten zijn om de verschillende vakken met elkaar te kunnen integreren zodat er overal voldoende aandacht aan besteed wordt. Extra uitdaging is dat de invulling van het programma voornamelijk bij de leerkrachten vandaan moet komen doordat er nauwelijks teruggevallen kan worden op bestaande methodes.

 

👉Verder lezen over de drie grote voordelen van thematisch werken
👉Verder lezen over hoe je kunt beginnen met thematisch werken door middel van een stappenplan

Meer lezen?

Aan de slag met je thema over de aarde & wetenschap
Thematisch werken

Aan de slag met je thema over de aarde & wetenschap

23 april 2024 12 min read
Een beter rapport voor begrijpend lezen
Visie

Een beter rapport voor begrijpend lezen

17 april 2024 4 min read
Met welke jaarplanning ga je volgend schooljaar aan de slag?
Visie

Met welke jaarplanning ga je volgend schooljaar aan de slag?

12 april 2024 5 min read
Alle artikelen

Ontdek nu het gehele Faqta middagprogramma gratis!

De beste ervaring met de complete Faqta methode krijg je met onze proefperiode. Geheel vrijblijvend. Meld je aan voor de proefperiode en krijg toegang tot het leerplatform en ontdek alle mogelijkheden voor jouw les.

Gratis toegang